Çocuk İhmali ve İstismarını Önleme
ÖĞRETMEN SUNUSU

"Ellerim küçük, sütü kasten dökmüyorum.

Bacaklarım kısa, lütfen yavaş yürü ki sana yetişebileyim.

 Parlak ve güzel bir şeye dokunduğumda ellerime vurma, neden vurduğunu anlamıyorum.

Lütfen seninle konuştuğumda bana bak, o zaman gerçekten dinlediğini anlıyorum.

 Duygularım hassas, beni bütün gün azarlama, kendimi aptal hissetmeden hata yapmama izin ver.

 Yaptığım yatağın ya da çizdiğim resmin mükemmel olmasını bekleme, yapmayı denediğim için beni sev.

Unutma, ben çocuğum; küçük bir yetişkin değilim.

Bazen ne dediğini anlamıyorum.

Seni çok seviyorum, lütfen beni ben olduğum için sev; yapabildiğim şeyler için değil".

Çocuklar Size Güveniyor!

 

 

Çocuk İhmali nedir?

İhmal, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almamasıdır. Bu ihtiyaçlar sağlık, eğitim, duygusal gelişim, beslenme, barınma ve güvenli yaşam şartlarıdır.

 

İhmal çeşitleri nelerdir?

1.       Fiziksel ihmal

2.       Eğitimsel ihmal

3.       Duygusal ihmal

 

Fiziksel ihmal nedir?

Çocuğun temel tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmaması

Çocuğa düzenli ve besleyici öğünlerin, temiz ve yeterli giysinin sağlanmaması

Çocuğun bakacak yetişkin bulunmadan uzun süre yalnız bırakılması

Çocuğun gece geç saatlere kadar nerede olduğunun bilinmemesi ve umursanmaması

 

 

Eğitimsel ihmal nedir?

Çocuğun zorunlu eğitim çağına gelmesine rağmen okula gönderilmemesi

 

 

Duygusal ihmal nedir?

Çocuğa yetersiz ilgi ve şefkat göstermek

Çocuğun aile içinde şiddet ve kötü muameleye şahit olmasına izin vermek

Çocuğun alkol, uyuşturucu kullanmasına izin vermek

Çocuğun suç işleme, saldırganlık gibi uyumsuz davranışlarına destek olmak    ya da bu davranışları görmezden gelmek

 

 

Bir çocuğun ihmal edildiğini nasıl anlarız?

Okul devamsızlığı çok fazlaysa

Sürekli pis giyiniyor ve kötü kokuyorsa

Vücudu aşırı derecede zayıf düşmüşse

Yemek veya para için dilencilik yapıyor veya çalışıyorsa

Tıbbi destekten mahrumsa

Madde kullanımı, kendine zarar verme gibi alışkanlıkları varsa çocuğun ihmale maruz kaldığını düşünebiliriz.

 

 

İhmalin çocuk üzerindeki etkileri nelerdir?

Gelişim geriliği

Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri

Davranış problemleri

İletişim problemleri

Yalnızlık ve korunmasızlık hissi

Eşya ve madde bağımlılığı

Suça yönelme riski

 

 

Çocuk istismarı nedir?

0-18 yaş grubundaki çocuğun;

Sağlığını,

Fiziksel gelişimini,

Psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkileyen bir yetişkin, toplum yada devlet tarafından bilerek veya bilmeyerek gerçekleştirilenher türlü harekete maruz kalmasıdır.

 

 

 

İstismar çeşitleri nelerdir?

Fiziksel istismar

Duygusal istismar

Ekonomik istismar

Cinsel istismar

 

 

Fiziksel istismar

Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir

Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir

En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir

 

 

Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri(Çocuk ile ilgili)

Hiperaktif çocuk

İstenmeyen bir gebelik sonrası dünyaya gelen çocuk

Engelli çocuk

Özel bir bakım gerektiren (örn: çok küçük prematüre, hastalığı olan) çocuk

 

 

Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri(Aile ile ilgili)

Psikiyatrik sorunlu ebeveyn

Üvey ebeveyn

Alkol ve/veya uyuşturucu bağımlısı ebeveyn

Çocuk sayısının fazla olması

Küçük yaşta anne-baba olunması

Aile içi geçimsizlik ve şiddet

İşsizlik-Ekonomik sıkıntılar

Eğitimsizlik

 

 

Duygusal İstismar

Çocuğun  gereksinim duyduğu ilgi, sevgi ve bakımdan  yoksun bırakılarak psikolojik hasara uğratılmasıdır

Tanımlanması en zor ancak en sık gerçekleşen istismar türüdür

 

 

Duygusal İstismar Çeşitleri Nelerdir?

Aşağılama, yalnız bırakma, ayırma,

Korkutma, yıldırma, tehdit etme, suça yöneltme,

Önemsememe, küçük düşürme, alaylı konuşma,

Lakap takma, aşırı baskı ve otorite kurma

 

 

Duygusal İstismar Çeşitleri

Duygusal bakımdan gereksinimlerin karşılanmaması,

Sık eleştirme, yaşının üstünde sorumluluklar bekleme,

Kardeşler arasında ayrım yapma, değer vermeme,

 

 

Belirtileri

Dünyaya karşı belli bir ilgisizlik

Depresif ve pasif davranış

Karşısındakine çok ihtiyatlı yaklaşmak

Kendine güvensizlik

Korku

Küçük yaşlardaki davranışlara dönüş

 

 

Ekonomik İstismar

Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyen, yaşı ve gücü ile orantılı olmayan işlerde ucuz emek olarak çalıştırılmasıdır.

 

 

Cinsel istismar

                 Bir kişinin çocuğa yönelik  cinsel haz duyma amacıyla;

Cinsel organlarına dokunması ve/veya dokundurtması

Irzına geçmesi

Teşhircilik yapması

Cinsel uyarı ve doyum için kullanılması,

Fuhuşa zorlanması,

Pornografi gibi türlü suçlarda cinsel obje olarak kullanılması

Çocuğun yanında Pornografik görüntüler               izlenmesi ve izletilmesi.

 

 

Cinsel istismar

"Cinsel istismarın mutlaka şiddet içermesi gerekmez"

"Cinsel istismarda çocuğun rızasının olup olmadığına bakılmaz"

Cinsel istismar çeşidi; Ensest

                               Birbirleri arasında kan bağı bulunan, çoğu kültürde yasal ya da yasal olmayan kurallarla cinsel birliktelikleri yasaklanmış olan kişilerin cinsel ilişkide olma durumunu ifade eder.

                               Ensest toplumsal alanda yasal olarak evlilik yasağı ile engellenir.

               

 

Risk Etmenleri(Çocukla ilgili)

Yaşının küçük olması

Bazı ruhsal(zihinsel) ve fiziksel gelişimsel bozuklukları,

Süreğen tıbbi hastalığının olması,

Fiziksel yetersizliğinin bulunması,

 

Risk Etmenleri(Aile ile ilgili)

Anne babanın daha önce çocukluk döneminde istismara maruz kalması

Ailede alkol ya da madde bağımlısının olması,

Annenin olmaması veya pasif olması(!)

Babanın olmaması veya pasif olması(!)

Ebeveyn olmayışı (ölmesi)

Ebeveynlerin üvey olma durumu

 

Risk Etmenleri(Aile ile ilgili)

Tek odalı evde kalınması

Aile içi çatışma,

Ana babalık görevini yerine getirmeme,

Ebeveyn çocuk ilişkisinde bozukluk

Ailenin gelen gideninin çok olması

Maddi sıkıntı

 

Cinselİstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler

%50'sinde Travma Sonrası Stres Bozukluğu görülmekte,

Depresyon,

Düşük benlik saygısı,

İntihar davranışları,

Damgalanmışlık hissi,

Alkol ve madde kullanımı eşlik edebilmektedir

 

İLETİŞİM YÖNTEMLERİ

İstismarın en önemli göstergelerinden biri çocuğun bunu açıklama biçimidir.

Bir öğretmen olarak, çocuk böyle bir bilgiyle size geldiği zaman ne yapılması gerektiğini bilmelisiniz.

Çocuk size doğrudan istismar edildiğini söyleyebilir. Fakat bu az kullanılan yoldur.

 

Çocuklar Neden İstismar Edildiklerini Söylemezler!

Kendilerine inanılmayacağını düşünürler.

Başlarının belaya gireceğinden korkarlar.

İstismarcının tehdidinden korkarlar.

İstismarcıyı korumak isteyebilirler; istismarcıyı sevebilir ama yaptıklarını sevmezler.

Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler, korkabilirler.

Büyükleriyle (otorite ifade edenlerle) cinsel konuları konuşmaktan utanabilirler.

İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmamaları gerektiği söylenmiş olabilir.

Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.

Arkadaşları tarafından dışlanacağından korkarlar.

 

Bir Çocuk İstismar Edildiğini Açıklarsa Ne Yapılmalıdır!

1. Çocukla özel olarak konuşmak için bir mekan bulun

2. Masanın arkasında oturmayın.

3. Çocuktan izin almadan ona dokunmayın.

4. Açıklıkla ve sakince dinleyin

5. Çocuğun dilinden konuşun

6. Çocuğu yaşadığı olayları anlatmaya cesaretlendirin

7. Yazıyla kaydedin

8. Çocuğu istismarı bildirdiği için takdir edin

9. İstismarı bildirmek için okul/kuruluş ya da yerel çocuk koruma kurumlarına/ yetkililerine/ (psikolojik danışmana) haber verin.

10. Gizlilik ilkesine saygı gösterin

 

 

Çocuk İstismar Edildiğini Açıkladıysa Ne Yapıl(mama)lıdır?

"Neden" ile başlayan sorular sormayın.

 

 Aşağıdakilere benzer sorulardan ve ifadelerden kesinlikle kaçının. Örneğin;

 • "Bunun olduğundan emin misin?"

 • "Gerçeği mi söylüyorsun?"

                               Bu bilgiyi diğer öğretmenler ya da kişilerle paylaşmayacağınız konusunda çocuğa teminat verin.

                               "Unutmayın! Siz bir öğretmen olarak istismar ya da ihmal olayını kanıtlamakla yükümlü değilsiniz. Siz sadece konuyla ilgili şüpheleriniz olduğunu bildirmekle yükümlüsünüz".

 

Çocukların İstismarın Açıklama Biçimleri

Dolaylı İmalar

Gizli İfade Etme

Koşul Koyarak İfade Etmek

 

Bir Çocuğun İstismar Edildiğinden Kuşkulanıyorsanız...

1. Bu durumu ilgili kişiye (okul müdürü, rehberlik servisi gibi) hemen haber verin.

2. Gelişmeleri izleyin.

Her vatandaş çocuğa karşı işlenmekte olan istismar suçunu bildirmekle yükümlüdür.

T.C.K. MADDE 279

 

Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi

Madde 279 - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

SORULARINIZ İÇİN

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu İl Müdürlükleri

Baroların Çocuk Hakları Merkezleri

Emniyet Müdürlüğü Çocuk Polisi Şubeleri

Hastaneler bünyesindeki Çocuk Koruma Merkezi/Birimleri

İl/İlçe Meb Müdürlükleri

Rehberlik Araştırma Merkezi'ne başvurunuz.